DGR İngilizce açılımı Dangerous Goods Regulations’dır ve Türkçe karşılığı Tehlikeli Mallar Kuralları olarak geçer.
Tehlikeli mal tarifi ADR kapsamında ulusal olarak kabul görmüş bir tanıma sahiptir. Buna nazaran ‘Kimyasal ve fizikî yapısı itibariyle elde edilmesi, işlenmesi, saklanması, paketlenmesi, kullanılması, atılması ve taşınması etrafa, insanlara ve tabiat hayata ziyanlı olabilecek tüm unsurlardır.’.
Bazı unsurlar uçakta taşınamayacak kadar tehlikelidir, kimileri yalnızca kargo uçaklarında taşınabilir, kimileri ise hem kargo hem yolcu uçağına kabul edilir. Hava yolu ile taşınacak tehlikeli unsurlara belli sınırlamalar ve kurallar getirilmiştir. Bu kurallar ise DGR olarak açıklanmaktadır.
IATA’ya üye havayolları 1953 yılında, her türlü husus ve materyalin havayoluyla taşınması taleplerinin artması ve artış sonucunda taşınan her şeyin denetim altına alınmadığı takdirde yolcunun, uçuş takımının, uçağın ve taşınan başka materyallerin emniyetini önemli olarak etkileyebileceğini belirledi. Bunun sonucunda eldeki bilgilerle her türlü materyal, ölçü, paketlenme ve taşınma kaideleri manasında kıymetlendirilerek 1956 yılında birinci “IATA Dangerous Goods Regulations (IATA Tehlikeli Maddeler Kuralları)” kitabı yayınlandı.
DGR Paketleme:
Tehlikeli malların havayolları ile taşınmasında bir paketleme süreci yapılmaktadır. Paketleme çeşitleri ve tehlikeli mallar farklı olsa da uyulması gereken bir paketleme kararları vardır.
Tehlikeli Malları hava yoluyla taşımak için Milletlerarası Hava Nakliyeciliği Birliği’nin (IATA), Tehlikeli Mallar Düzenlemeleri (DGR) uyarınca genel paketleme kararlarına uyulmalıdır. Genel paketleme talimatları haricinde birtakım sınıflar için özel paketleme kararları bulunmaktadır. Örneğin Patlayıcılar olarak geçen Sınıf 1 hususları ve Radyoaktifler olarak geçen Sınıf 7 unsurlarının kendi içlerinde özel paketleme kararları vardır ve şayet hava yollarıyla yapılacak bir taşımada bu sınıflar bulunuyorsa bu özel paketleme kararlarına uyulmalıdır.
IATA DGR Kısım 5.0.2 Uyarınca Genel Paketleme Hükümleri
- Yükleme-boşaltma ve taşıma için olağan şartlara dayanabilecek kaliteli ambalaj kullanılmalıdır.
- Paketler, rastgele bir içerik kaybını önleyecek biçimde oluşturulmalı ve kapatılmalıdır.
- Paketler, üreticinin özelliklerine nazaran kapatılmalıdır.
- Paketin dışında tehlikeli kalıntılar olmamalıdır.
- Emiciler de dahil olmak üzere paket, içeriğiyle uyumlu olmalıdır.
- Hava nakliyatı sırasında yaşanan sıcaklıklar nedeniyle yumuşayan, kırılgan yahut geçirgen hale gelebilecek gereçlerden yapılmış ambalajlar kullanılmamalıdır.
- Ahşap ambalaj materyalleri, 15 No.lu Bitki Sıhhati Tedbirleri için Memleketler arası Standartlara ( ISPM15) ve 2004/102/EC AB Komitesi Direktifine uygun olmalıdır.
- Paketleme ve kapatma yolu, çok sıcaklık ve titreşimleri dikkate almalıdır.
- İç ambalajdaki sıvılar bir kapatma aracına (örneğin bant, sürtünme manşonları) sahip olmalı yahut sızdırmaz bir astarın içine yerleştirilmelidir.
- Sıvıların paketi 130°F’de büsbütün doldurmaması için kâfi baş boşluğu sağlanmalıdır.
- Sıvı ambalajları, IATA DGR kısım 5.0.2.9’da belirtilen basınç farkını üreten bir iç basınca sızıntı olmadan dayanabilmelidir.
- Taşıma sırasında sıvı hale gelebilecek katılar için ambalaj, maddeyi sıvı halde içerebilmelidir.
- Farklı tehlikeli hususlar, uyumlu oldukları sürece tek bir pakette birleştirilebilir; kullanılan iç ambalaj ve ölçü limitleri, her bir geçerli paketleme talimatında belirtilenlere uygundur; kullanılan dış ambalajın tüm geçerli ambalaj talimatlarına uygun olması; ve ambalaj, ambalajın içerdiği en kısıtlayıcı tehlikeli mal ambalajlama kümesi için spesifikasyon performans standartlarını karşılaması gerekir lakin bu durum için bir Q pahası hesaplaması gerekebilir.
- Kombinasyon paketleri için (iç ve dış paket) İç ve dış ambalajlar ortasında tamponlama sağlanmalıdır. Sıvılar dik olmalı ve dış ambalajın karşılıklı iki tarafına yönlendirme ok etiketleri yahut işaretleri yerleştirilmelidir.
- Farklı iç ambalaj çeşitleri ile test edilmiş dış kombinasyon paketleri, çeşitli iç ambalajlar içerebilir. Muadil bir performans düzeyi korunursa, aşağıda açıklandığı üzere öbür ambalaj testi yapılmadan iç ambalaj varyasyonlarına müsaade verilir:
Herhangi bir boşluğu doldurmak için kâfi yastıklama kullanıldığı sürece daha az iç paket kullanılabilir
Eşdeğer yahut daha küçük boyuttaki iç ambalajlar, form olarak misal oldukları ve test edilen iç ambalajlarla birebir yahut daha küçük açıklıklara ve benzeri kapaklara sahip oldukları sürece kullanılabilir; inşaat materyali darbeye/kuvvete karşı eşit direnç sunar; boşlukları doldurmak için kâfi yastıklama gereci kullanılır; ve iç ambalajlar, test edilen ambalajdakiyle tıpkı halde yönlendirilir.
- Dış paketlerin, sürtünme nedeniyle tehlikeli ısı oluşumuna müsaade vermemelidir.
- DGR’de yetkilendirilmedikçe, paketlerin havalandırılmasına müsaade verilmez (örneğin, kuru buz gönderileri için havalandırma gereklidir)
- Her paket, gerekli tüm işaretleri ve etiketleri barındıracak kadar büyük olmalıdır.
- Tehlikeli husus artıkları içeren paketler büsbütün düzenlemeye tabidir
- Soğutma sıvısı olarak ıslak buz kullanılıyorsa paket bütünlüğü korunmalıdır
- Sıvılar için tasarlanan ambalajlar, sızdırmazlık testinden geçmelidir
- Plastik bidonlar ve bidonlar ve sert plastik orta dökme konteynerler (IBC) ve plastik iç kaplara sahip kompozit IBC’ler, beş yaşından büyükse kullanılamaz. Bu ambalajların üzerinde üretim tarihi yazılıdır.
- Kendiliğinden yansımaya giren materyaller ve organik peroksitler, PGII spesifikasyonlu ambalajlarda paketlenmelidir.
Sonuç olarak hava yoluyla tehlikeli mal nakliyeciliği yahut gönderimi yapılırken genel paketleme kararlarına uyulması gerekmektedir. Şayet bu kararlara uyulmuyorsa taşıma gerçekleştirilemez. Tıpkı biçimde üstte bahsedilen ve örneği verilen kimi sınıflar için gerekli özel paketleme kararları gerektiğinde uygulanmaz ise yeniden taşıma gerçekleştirilemez.
